Dordrecht

Lekke riolering bemoeilijkt hier de beheersing van het grondwater, met droogstand van houten palen en vervolgens paalrot als gevolg.

Rotterdam

Hier staan ca 120.000 woningen op houten palen. Naar schatting worden 20.000 van deze woningen in de nabij toekomst bedreigd door funderingsproblemen. Paalrot door droogte veroorzaakt veel van deze problemen.

Schiedam

Uitbreidingswijken hier kenmerken zich door afwisselend straten of buurten met en zonder een diepe paal- fundering. Die variëteit leidt tot hoogteverschillen in de openbare ruimte en bemoeilijkt het instellen van een passend grondwaterpeil, soms met paalrot tot gevolg. Bijkomend probleem in Schiedam zijn funderings- problemen door de ondergrond die funderingspalen naar beneden trekt (negatieve kleef).

Amsterdam

Een groot deel van de binnenstad van Amsterdam is een stadsuitbreiding avant la letre. Vrijwel alle bebouwing binnen de singels is net als in de eerste uitbreidingswijken gebouwd op houten palen. In dit hele gebied, maar ook buiten de singels komen funderingsproblemen voor, meestal veroorzaakt door negatieve kleef of door problemen met het beheer van de grondwaterstand. Dit beheer wordt o.a. bemoeilijkt door lekke riolering en bouwprojecten als de Noord-Zuidlijn. Een bijzonder probleem wordt veroorzaakt door de bodemdaling in het Vondelpark.

Zaanstad

Funderingsproblemen hier worden vooral veroorzaakt door palenpest. Dat is een bacteriële aantasting van de palen die veel voorkomt als goedkoper grenenhout is gebruikt. Een aanzienlijk deel van de woningvoorraad van Zaanstad staat op deze grenen palen.

EERSTE UITLEG GEBIEDEN (1850 – 1900)

Vanaf het midden van de 19e eeuw worden steden buiten de singels uitgebreid. Voor het eerst werd daar op grote schaal op houten palen gebouwd als maatregel om overlast door bodemdaling te voorkomen. Overigens werd niet alles op palen gezet, straten zonder fundering komen nog voor. Ten opzichte van historische binnensteden valt de afwezigheid van veel open water en het ontbreken hoogteverschillen op. Onvermogen om het grondwater goed te beheersen is haast de inklinking door een ophooglaag de oorzaak van veel van de problemen die zich nu in deze wijken voordoen. Soms worden eerste uitleggebieden nog doorsneden door vaarten met lintbebouwing en een waterpeil dat gelijk is aan de hoger gelegen binnenstad. Dat maakt de beheersing van het grondwater niet makkelijker.

BEKENDE VOORBEELDEN

Funderingsproblemen komen vaak in het nieuws. Terecht, want de gevolgen voor particuliere eigenaren kunnen groot zijn. Bijna zonder uitzondering gaat het hierbij om wijken uit de periode 1850-1950 met bodemdaling en veel gebouwen op houten palen. De bekende voorbeelden zijn Zaandam, Dordrecht, Schiedam, Amsterdam en Rotterdam.